Η ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα ( Eosinophilic Esophagitis, EoE ) είναι μια χρόνια νόσος, ανοσολογικής αρχής, η οποία χαρακτηρίζεται κλινικά από συμπτώματα οισοφαγικής δυσλειτουργίας και ιστολογικά από ηωσινοφιλική διήθηση του βλεννογόνου του οισοφάγου.
Επιδημιολογία – Κληρονομικότητα
Προσβάλλει όλες τις ηλικίες και κυρίως άνδρες της λευκής φυλής (αναλογία ανδρών/γυναικών 3:1 ). Αν και ο επιπολασμός της δεν έχει προσδιοριστεί με ακρίβεια, στις Η.Π.Α υπολογίζεται σε 0,44% του πληθυσμού των ενηλίκων. Παρουσιάζει ισχυρή οικογενειακή κατανομή. Περίπου 8% των γονέων των ασθενών έχουν ιστορικό με EoE. Ένας ευρέως χρησιμοποιούμενος δείκτης της οικογενειακής επίπτωσης μιας νόσου είναι « η αναλογία κίνδυνου επανεμφάνισης στα αδέλφια» (λs ) ο όποιος συγκρίνει το ποσοστό της ασθενείας μεταξύ των αδελφών σε σχέση με τον επιπολασμό στον γενικό πληθυσμό. Αν ο δείκτης αυτός είναι >1 τότε αυξάνει ο κίνδυνος να εμφανιστεί η ασθένεια στα αδέλφια του νοσούντος άτομου. Στην EoE ο δείκτης αυτός είναι 80 και είναι πολύ υψηλός αν αναλογιστεί κάνεις ότι άλλες αλλεργικές διαταραχές όπως η ατοπία και το άσθμα έχουν δείκτη κοντά στο 2.
Κλινική Εικόνα – Διάγνωση
Η κλινική εικόνα διαφέρει ανάλογα με την ηλικία και δεν υπάρχει κάποιο ειδικό σύμπτωμα κάνοντας έτσι την διάγνωση δυσχερέστερη. Τα βρέφη και τα νήπια εμφανίζουν άρνηση λήψης τροφής. Τα παιδιά σχολικής ηλικίας μπορεί να παρουσιάζουν συμπτώματα παρόμοια της νόσου της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης (ΓΟΠΝ), όπως οπισθοστερνικό καύσο, εμετό, ναυτία και αναγωγή γαστρικού περιεχομένου. Επιγαστραλγία, διαταραχές ανάπτυξης, διάρροιες και εκδηλώσεις από το αναπνευστικό όπως βήχας, συριγμός, ιγμορίτιδα ,πνευμονία μπορεί να είναι παρόντα. Στους έφηβους και τους ενήλικες τα συμπτώματα διαφοροποιούνται και εμφανίζεται δυσφαγία κυρίως για τα στερεά , επεισόδια ενσφήνωσης τροφών ,θωρακικός πόνος και σπανιότερα συμπτώματα που θυμίζουν ΓΟΠΝ. Τα επεισόδια ενσφήνωσης τροφών όταν είναι επαναλαμβανόμενα πρέπει να εγείρουν την υποψία της νόσου.
Τα άνωθεν συμπτώματα συμβαίνουν διαδοχικά από την νεογνική ηλικία προς την ενηλικίωση, όποτε αυτή η εικόνα θα μπορούσε να θεωρηθεί η φυσική ιστορία της νόσου. Σε πολλούς ασθενείς συνυπάρχει κάποια αλλεργική νόσο όπως αλλεργική ρινίτιδα, άσθμα , έκζεμα και τροφική υπερευαισθησία. Αξίζει να σημειωθεί ότι μερικοί ασθενείς έχουν εποχιακές εξάρσεις των συμπτωμάτων που οφείλονται σε αεροαλλεργιογόνα. Επιπλοκές της νόσου είναι οι στενώσεις που μειώνουν την διάμετρο του οισοφάγου και προκαλούν τα επεισόδια ενσφήνωσης των τροφών.
Η διάγνωση θα στηριχτεί στον συνδυασμό των κλινικών εκδηλώσεων και των ενδοσκοπικών και παθολογοανατομικών ευρημάτων που είναι χαρακτηριστικά αλλά όχι παθογνωμικά για την νοσο.
Θεραπεία της Ηωσινοφιλικής Οισοφαγίτιδας
Αναστολείς Αντλίας Πρωτονίων (PPIs)
Σαν μονοθεραπεία δεν είναι αποτελεσματικά. Παρόλα αυτά σε μια ομάδα με EoE μπορεί να ανακουφίσουν τα συμπτώματα. Αυτοί οι ασθενείς μπορεί να πάσχουν από ΓΟΠΝ ή από EoE ανταποκρινόμενη στα PPIs.
Κορτικοστεροειδή
Τα τοπικά κορτικοστεροειδή (εισπνεόμενα) μπορούν χρησιμοποιηθούν τόσο σαν αρχική θεραπεία όσο και σαν θεραπεία συντήρησης. Στις σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να χορηγηθούν και συστηματικά.
Διαιτητική Θεραπεία
Αυτή στηρίζεται σε στοιχειακές και περιοριστικές δίαιτες. Στις περιοριστικές δίαιτες αποφεύγονται τροφές που μπορεί δυνητικά να είναι αλλεργιογόνες. Οι τροφές επιλέγονται με βάση τα αποτελέσματα αυτοκόλλητων και/ή δερματικών δοκιμασιών νυγμού ή εμπειρικά όπως “στην δίαιτα των 6 απαγορευμένων τροφίμων” στην οποία αποκλείονται οι έξι πιο αλλεργιογόνες τροφές (γαλακτοκομικά, σόγια, ξηροί καρποί, θαλασσινά, σιτάρι, αυγά ). Οι στοιχειακές δίαιτες στηρίζονται σε γεύματα βασιζόμενα σε αμινοξέα . Το προτέρημα αυτής της δίαιτας είναι ότι αποκλείει όλα τα πιθανά αλλεργιογόνα και επιπλέον μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο να καταδείξει αν η τροφική αλλεργία είναι υπεύθυνη για τα συμπτώματα. Τα μειονεκτήματα τους είναι ότι είναι άγευστες, δαπανηρές και μπορεί να χρειαστεί να χορηγηθούν μέσω καθετήρα σίτισης.
Ενδοσκοπική Διαστολή
Εφαρμόζεται όταν υπάρχουν στενώσεις και συνήθως σε συνδυασμό με την συντηρητική θεραπεία
Συμβουλές για την βελτίωση των συμπτωμάτων
Τέλος, στους ασθενείς μπορεί να δοθούν κάποιες συμβουλές που βελτιώνουν την ένταση των συμπτωμάτων. Η δυσφαγία μπορεί να βελτιωθεί αποφεύγοντας τρόφιμα που περιέχουν πολλές ίνες (πχ κρέας ), κόβοντας τα τρόφιμα σε μικρότερα κομμάτια, μασώντας πολύ καλά τα φαγητά και πίνοντας υγρά μαζί με το γεύμα ώστε να προωθούν τους βλωμούς . Σε επεισόδια ενσφήνωσης των τροφών να σηκώνουν τα χεριά πάνω απ τους ώμους, να χοροπηδούν και να περιμένουν ώστε η τροφή να διαλυθεί και να περάσει στον στόμαχο. Όσοι παρουσιάζουν θωρακικό πόνο να αποφεύγουν τα φαγητά που τον προκαλούν, το αλκοόλ και τα όξινα ποτά.